در مهندسی عمران، پی هر سازه، وظیفه تحمل وزن کل بنا را بر عهده دارد. اما پی ها به تنهایی کافی نیستند و برای افزایش استحکام، پایداری سازه و انقال نیرو حاصل از وزن سازه به یکپارچه سازی و اتصال نیاز دارند. اینجاست که شناژبندی به میان می آید و نقشی حیاتی در ایمنی و پایداری ساختمان ایفا میکند. شناژ چیست؟ در این مقاله، قصد داریم گذری به مطالب شناژ داشته باشیم و با انواع، وظایف و کاربرد آن آشنا بشویم.
برای محاسبه آنلاین هزینه ساخت روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید
پیشنهادی: هزینه ساخت آپارتمان
شناژ چیست؟
شناژ که به آن کلاف هم میگویند، درست مثل یک زنجیر محکم، فونداسیون های عمودی ساختمان را به هم وصل میکند و باعث استحکام و پایداری بیشتر بنا میشود. شناژها به عنوان رابط پی های جدا از هم را به یکدیگر متصل میکنند. برای جبوگری از حرکت پی ها، یکی از موثرترین روش ها استفاده از شناژ میباشد.
تاریخچه شناژ چیست؟
بیشتر ساختمان ها از پی های منفرد برای تحمل وزن خود استفاده میکنند. معمولاً پی ها حدود 5 متر از هم فاصله دارند. بنابراین برای اینکه این پی ها به طور یکسان نیرو را به زمین منتقل کنند و از نشست ساختمان جلوگیری شود، از شناژ استفاده میشود. در واقع شناژ وظیفه انتقال و پخش بار به قسمت های مختلف زمین را دارد.
حالا میخواهیم کمی بیشتر در مورد مصالح شناژ صحبت کنیم. شناژ از مواد مختلفی میتواند ساخته شود که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.
-بتن: رایج ترین مصالح برای ساخت شناژ است. بتن از مخلوط سیمان، ماسه، شن و آب تشکیل میشود و به دلیل مقاومت فشاری بالا، برای تحمل وزن ساختمان مناسب است. همچنین بتن در برابر عوامل جوی مانند رطوبت، گرما و سرما مقاوم است و عمر طولانی دارد.
-تیرآهن و میلگرد: در برخی موارد، از تیرآهن و میلگرد نیز برای ساخت شناژ استفاده میشود. این فلزات به دلیل مقاومت فشاری بالا، برای دهانه های بزرگتر مناسب است.
-تیر چوبی: چوب مصالح ارزان قیمت و در دسترسی است ولی دوام آن کمتر از بتن و فولاد است. از این رو، استفاده از تیر چوبی برای شناژ کمتر رایج است.
انواع شناژ
انواع مختلفی از شناژ با کاربردها و ویژگی‌های خاص خود وجود دارند که هر کدام در شرایطی خاص مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه، به معرفی انواع شناژ و کاربرد هر کدام می پردازیم.
پیشنهادی: هزینه بازسازی خانه
عمودی
اولین نوع شناژ چیست؟ شناژ عمودی در امتداد طول فونداسیون های عمودی و بین آنها اجرا میگردد. این امر باعث میشود که پی ها به یکدیگر متصل شده و یکپارچگی سازه افزایش یابد. این نوع شناژ در تمامی ساختمان ها الزامی نیست و بیشتر در ساختمان های چند طبقه که دارای بارهای سنگین تر هستند، کاربرد دارد. این نوع شناژ نقش مهمی در انتقال نیرو وارده از زلزله را دارد. عرض شناژ عمودی بین 20 تا 25 سانتی متر است.
افقی
متداول ترین نوع شناژ چیست؟ شناژ افقی، ستون های فونداسیون را به یکدیگر متصل میکند. مزیت اصلی این نوع شناژ، پخش کردن نیرو و فشار وارده بر ساختمان در تمام بخش‌های فونداسیون است. شناژ افقی را میتوان به دو صورت ضربدری یا خرپا اجرا کرد. همچنین توجه داشته باشید که عرض شناژ افقی بین 35 تا 60 سانتی متر است و حداقل باید از 6 شاخه میلگرد 10 آجدار در آن استفاده شود.
شناژ مورب
طراحی شناژ مورب بر اساس قانون عکس العمل در فیزیک انجام میشود. این قانون بیان میکند که به ازای هر کنشی، عکس العملی با شدت مساوی در جهت مخالف وجود دارد. به عنوان مثال در زلزله، امواج لرزه ای که از پوسته زمین به سازه منتقل میشوند، میتوانند باعث لرزش و تخریب آن شوند. شناژ مورب با ایجاد یک شبکه مقاوم در خلاف جهت این امواج، آنها را خنثی کرده و از لرزش و تخریب سازه جلوگیری میکند. نکته مهم این است اجرای شناژ مورب در کنار شناژ افقی ضروری است که با ایجاد یک شبکه سه بعدی از اتصالات، پایداری و مقاومت سازه را در برابر زلزله به طور قابل توجهی افزایش دهند.
شناژ مخفی
شناژ مخفی، کمربندی بتنی پنهان در دل سقف های تیرچه بلوک است که در دهانه های بزرگ (بیش از 4 متر) برای افزایش استحکام و یکپارچگی سازه اجرا میشود. این نوع شناژ به صورت 2 متری اجرا شده. به گونه ای که دو میلگرد 16 در بالا و پایین مقطع با حداقل فاصله 10 سانتی متر از یکدیگر قرار دارند.
کاربرد شناژ چیست؟
شناژ، نقش های حیاتی در ایمنی، پایداری و دوام سازه ایفا میکند. در اینجا به برخی از مهم ترین کاربردهای شناژ در ساختمان سازی اشاره کرده ایم:
اتصال فونداسیون ها
شناژ، فونداسیون های منفرد را که در زیر ستون ها، دیوارها و سایر اجزای سازه ای قرار دارند، به یکدیگر متصل میکند. این امر باعث میشود که بار وارده از ساختمان به طور یکنواخت به زمین توزیع شده و از تمرکز فشار در یک نقطه و ایجاد تنش در فونداسیون ها جلوگیری شود.
افزایش استحکام و پایداری
شناژها عموماً با اتصال فونداسیون های بهم، جلوی نشست یا شکاف در ساختمان را میگیرند. این ویژگی به ویژه در مناطقی با خاک های سست و در برابر بارهای سنگین مانند زلزله و باد بسیار حائز اهمیت است.
ایجاد سطح صاف برای فونداسیون
شناژ، یک سطح صاف و یکپارچه را برای اجرای فونداسیون فراهم میکند. این امر باعث میشود که از بروز هرگونه ناهمواری یا اشکال در این مرحله از ساخت و ساز جلوگیری شده و فونداسیون به درستی اجرا شود.
جلوگیری از نفوذ رطوبت:
شناژ با ایجاد یک سد بتنی در زیر فونداسیون، از نفوذ رطوبت و آب های زیرزمینی به داخل ساختمان جلوگیری میکند. این امر به ویژه در مناطقی با سطح آب زیرزمینی بالا اهمیت دارد.
برای مطالعه: طراحی ویلای مینیمال
مهمترین نکات شناژ بندی
در این بخش آخر مقاله، به مهمترین نکات شناژبندی که باید توسط مهندسان، مجریان و مالکان ساختمان مورد توجه قرار گیرد، میپردازیم. رعایت این نکات، تضمین‌کننده ی اجرای اصولی و ایمن شناژ و در نهایت، ساختمانی مقاوم و بادوام خواهد بود.
- نظارت مهندس ناظر:
مهم ترین نکته در شناژبندی، نظارت کامل مهندس ناظر در تمام مراحل ساخت است. از ابتدا تا انتهای کار، مهندس ناظر باید بر تمام مراحل، از جمله خرید مصالح، اجرای میلگردگذاری، قالب بندی و بتن ریزی نظارت داشته باشد. این کار برای اطمینان از صحت اجرا و رعایت تمام استانداردها ضروری است.
- ممنوعیت استفاده از لوله:
استفاده از لوله در داخل شناژ کاملاً غیرمجاز و غیرقانونی است. این کار نه تنها مقاومت شناژ را کم میکند، بلکه باعث ایجاد حفره و ضعف در آن میشود.
- فاصله بین شناژها:
حداقل فاصله بین دو شناژ افقی باید 4 متر و بین دو شناژ عمودی باید 5 متر باشد. این فواصل برای توزیع مناسب بار و افزایش مقاومت سازه ضروری هستند.
- پر شدن کامل فضای داخلی میلگردها:
هنگام بتن ریزی، باید دقت شود که تمام فضای داخلی میلگردها با بتن به طور کامل پر شود. این کار برای ایجاد چسبندگی بین بتن و میلگرد و افزایش استحکام شناژ ضروری است.
برای محاسبه آنلاین هزینه بازسازی روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید
جمع بندی
شناژ چیست؟ نوار بتنی یا فلزی است که در فونداسیون ساختمان اجرا میشود و پی ها را به یکدیگر متصل میکند. این کار فشار و نیروی وارده به ساختمان در تمام بخش های پی پخش میشود و بدین ترتیب از نشست ساختمان جلوگیری به میان می آید.
