اگر برای فعالیت‌های فردا برنامه‌ریزی کرده و یا در تدارک برپایی یک مراسم هستیم، ما از WBS یا ساختار شکست کار استفاده کرده‌ایم. ساختار شکست کار به معنی خرد کردن یک کار یا محصول که قابلیت شکسته شدن را دارد است. به منظور تسلط داشتن به کار باید بر روی تمامی زوایا و چهارچوب‌های آن کار احاطه داشت. ساختار شکست کار یا Work Breakdown Structure که در اصطلاح به آن WBS می‌گویند فعالیت‌های ما را به صورت نمودار درختی نشان می‌دهد. به طور مثال تهیه ساختار شکست ساختمانی فلزی هم می‌تواند بسیار ساده و هم می‌تواند بسیار سخت و پیچیده باشد. این موضوع بستگی به کلیت پروژه یا ریز فعالیت‌هایی دارد که می‌خواهیم انجام بدهیم و اینکه آن‌ها به چه اندازه ساده و یا بزرگ و پیچیده هستند.
زمانی که یک کار بزرگ را خرد کنیم، تمرکز و کنترل بیشتری را روی موارد ریزتر آن می‌توانیم داشته باشیم. اولین مرحله برای برنامه‌ریزی این است که یک ساختار شکست کار از آن موضوع تهیه کنیم و با ریز کردن این فعالیت‌ها برنامه‌ریزی روی پروژه را آغاز کنیم. با خرد شدن فعالیت‌ها روی موارد بسیاری مربوط به کار می‌توان برنامه‌ریزی انجام داد، به عنوان مثال با زمان دادن به فعالیت‌ها می‌توان برنامه مدیریت زمان، مدیریت هزینه، مدیریت منابع انسانی و غیره را اجرایی کرد.
برای محاسبه آنلاین هزینه ساخت روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید
دلیل اهمیت ساختار شکست کار ساختمان فلزی یا بتنی چیست؟
در موارد زیر دلایل اهمیت تهیه ساختار شکست آمده است.
- کل فعالیت‌هایی که باید انجام دهیم با این برنامه شرح داده می‌شود.
- با داشتن فعالیت‌ها می‌توانیم برنامه‌ریزی نمودار ساختار شکست پروژه ساختمانی را انجام دهیم.
- هزینه‌های مورد نیاز پروژه را می‌توان تخمین زد و مدیریت هزینه‌ها را انجام داد.
- در حین اجرای کار عملکرد و درصد پیشرفت کار قابل مقایسه خواهد بود.
- هر قسمت از فعالیت‌ها را می‌توان به مسئول خاصی واگذار کرد.
- برنامه زمان بندی تک‌تک فعالیت‌ها و مدیریت زمان را می‌توان اجرا کرد.
به علاوه برای اینکه بتوان یک حجم بزرگ کار و اطلاعات را به قطعات کوچک تبدیل کرده و آن را قابل فهم تر نمود نیاز به نمایش آن اطلاعات به یک شکل استاندارد می باشد. به عنوان مثال در پای کوهی که از آن سنگ استخراج می‌شود، می‌ایستیم و به آن نگاه می‌کنیم. فهم و درک ما از حجم بالای کوه کم است. حال فرض کنیم قسمت اعظم این کوه را به قطعات کوچک‌تر خردکرده و در یک سطح صاف بچینیم و به آن‌ها نگاه کنیم. آیا اکنون دید ما به سنگ‌های خرد شده همان دیدی است که قبلا به آن کوه داشته ایم !!
ضمناً شکست کار به ما یک دید منطقی و قابل فهم می‌دهد که برآوردی از مدت زمان کل، هزینه‌های کل و تک‌تک فعالیت‌های پروژه را ممکن می سازد. علاوه بر این، اختصاص دادن منابع و مسئولیت‌ها نیز در ساختار شکست کار امکان پذیر است. همچنین با داشتن فعالیت‌ها یکی از مهم‌ترین منابع برای بررسی ریسک‌ها و خطراتی که در پروژه با آن مواجه هستیم را در اختیار داریم. در آخر، ساختار شکست کار حجم واقعی کار را به طور کامل ما نشان می‌دهد و به ما می گوید چه کاری باید انجام دهیم و چه کاری نباید انجام دهیم.
مواردی را که تحت عنوان فعالیت یا کار باید در برنامه‌ریزی وارد کرد
اگر با مفهوم تحویل شدنی‌ها آشنایی پیدا کنیم بخش بزرگی از کار تهیه Wbs اسکلت فلزی را انجام داده‌ایم. در تعریف ساختار شکست کار طبق استاندارد پی ام باک (PMBOK) به دلیل اهمیت بالای این موضوع مستقیما به آن اشاره شده است. تحویل شدنی‌ها مواردی هستند که آن‌ها را در ساختار شکست کار قرار می دهیم. بهتر است به جای منابع و کارها تمرکز بیشتری روی تحویل شدنی‌ها داشته باشیم. کارها و منابع تغییر می‌کنند ولی تحویل شدنی‌ها ثابت هستند و فقط کیفیت آن‌ها اهمیت دارد.
برای مثال در یک فایل اکسل ساختار شکست کار در پروژه ساختمانی فرض کنیم که می‌خواهیم یک پروژه مسکونی که دارای چهار بلوک در کنار یکدیگر که هر کدام دارای 3 واحد درهر طبقه هستند را تحویل دهیم. کل پروژه ما که در آخر تکمیل می‌شود یک تحویل شدنی است که هر کدام از بلوک ها به تنهایی، ساخت محوطه این بلوک ها، تکمیل تأسیسات مکانیکی و برقی و … را شامل می شود .
اگر بخواهیم کمی تخصصی تر وارد مقوله اجرایی شویم باید بدانیم که تکمیل نمای بلوک دوم ما یک تحویل شدنی است که خود می‌تواند به چند تحویل شدنی که آن را خردکرده‌ایم مثل نبشی کشی، رابیتس نما، اجرای قاب، اجرای نما و بندکشی تقسیم بندی شود. مثال دیگر، تأسیسات مکانیکی است که بسیار زمان بر نیز می باشد. بعد از دیوارچینی اولین فعالیتی که برای تأسیسات مکانیکی شروع می‌شود جانمایی ، رسم خط تراز و شیارزنی است. هر کدام از این‌ها یک تحویل شدنی هستند ولی تحت عنوان محصول میانی از آن‌ها یاد می‌شود.
6 اصل مهم و کلیدی در تهیه ساختار شکست پروژه‌های ساختمانی
موارد زیر از مهم‌ترین اصول تهیه ساختار شکست پروژه‌های ساختمانی با اسکلت فلزی و بتنی هستند:
- قبل از تهیه ساختار شکست ساختمان فلزی یا بتنی، باید قرارداد و نقشه‌ها را کاملاً مطالعه کرده و با آیتم‌های قابل تحویل مطابق شرایط پیمان آشنا شد تا تمامی آن‌ها را در برنامه زمانبندی در نظر گرفت. مطابق قاعده و اصول نگارش ساختار شکست، تمامی فعالیت‌هایی که در قرارداد (در صورت داشتن قرارداد پیمانکاری) و نقشه‌ها درج‌شده است باید بدون کم و کاست در ساختار شکست قرار گیرد. از طرفی، نباید آیتمی را در ساختار شکست خود قرار دهید که خارج از قرارداد کاری پروژه باشد.
- تهیه ساختارشکست نباید صرفاً توسط واحد برنامه‌ریزی صورت گیرد. این اشتباهی است که در اکثر کارگاه‌ها رخ می‌دهد. رئیس کارگاه و مدیر اجرایی باید نقطه نظرات خود را شفاف بیان کنند و روش‌های اجرا، فازبندی و توالی ساختار شکست را با واحد برنامه ریزی هماهنگ نمایند .همچنین مدیر پروژه باید در روند تهیه ساختار شکست مشارکت داشته باشد و نظرات خودش را بیان کند. در پروژه‌های کوچک که این افراد محدود به یک نفر سازنده هستند، وی می‌تواند از خدمات تهیه برنامه زمانبندی آنلاین مانند آنچه در متری چند ارائه می‌شود، استفاده نماید.
همکاری اعضای تیم پروژه در کار، نه تنها ساختار شکست را واقعی تر و به اجرا نزدیکتر می‌کند، بلکه افراد نسبت به برنامه زمان بندی حساس تر شده و باعث می‌شود تا افراد تیم، برنامه زمان بندی را جدی تر درنظر بگیرند.
- قرار دادن اقلام تحویل شدنی در ساختار شکست یعنی آیتم‌هایی را در برنامه زمان بندی قرار دهیم که یک فعالیت مشخص و یا یک کار تمام شده را نشان دهد؛ مثلا در یک برنامه ساخت ساختمان مسکونی، ساخت ستون پارت دوم کفایت می‌کند و نیازی به نوشتن آیتم‌های جزیی تر مانند جوشکاری نفوذی، اتصال تسمه‌ها و غیره نیست. مگر آنکه بخواهیم صرفاً برنامه زمان بندی برای ساخت اسکلت فلزی بنویسیم نه کل ساختمان.
- ابتدا WBS را تهیه و سپس به سراغ لیست فعالیت‌ها می رویم. یک ساختار شکست اصولی، شامل طبقه بندی کلی از محدوده پروژه و کارهایی که قرار است در پروژه انجام شود است. در حالی که لیست فعالیت‌ها شامل سطح آخر شکست از فعالیت‌های پروژه است که پس از تشکیل WBS نمایان می گردند. لذا، ابتدا فعالیت‌های مهم را در سطوح بالا آورده، سپس زیر فعالیت‌ها را در زیر آن قرار می دهیم.
- نام گذاری هر خط از این ساختار شکست باید منحصر به فرد باشد. نباید هیچ اسم یا فعالیتی بصورت مشترک در بین خطوط وجود داشته باشد؛ حتی اگر فعالیتی تکرار پذیر باشد؛ یعنی اگر هدف رنگ آمیزی همه طبقات است، حتی اگر در سطوح بالاتر به طبقه موردنظر اشاره کرده باشیم، در آیتم رنگ آمیزی باید به طور مثال عبارت “رنگ آمیزی طبقه 1 “درج شود.
- آیتم‌های WBS باید آنقدر خرد شوند که بتوان به راحتی زمان و هزینه آن‌ها را حدس زد.
تفاوت ساختار شکست ساختمان فلزی و بتنی
تفاوت ساختار ساختمان‌های فلزی پیچیده تر از ساختمان‌های بتنی است زیرا سازه‌های فلزی انواع گسترده تری دارند که شامل مواردی مانند سقف عرشه فولادی، تیرچه کرومیت و تیرچه بتنی در انواع سقف بوده و از نظر نوع اسکلت نیز به دو دسته جوشی و پیچ و مهره ای تقسیم بندی می‌شوند. ترکیب سیستم های سقف و ستون در یک سازه می‌تواند انواع گسترده ای از ساختمان‌های اسکلت فلزی را ایجاد نماید .
هر یک از این دسته ها نیز به نوبه خود دارای ریز فعالیت‌هایی هستند که باید در برنامه زمانبندی لحاظ گردند. البته با توجه به تفاوت در اسکلت سازه‌های فولادی و بتنی، تقدم و تاخر در تحویل شدنی‌های دیگر مانند تأسیسات برقی و مکانیکی نیز تغییر خواهد کرد.
برای محاسبه آنلاین هزینه ساخت روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید
سخن آخر
سازه‌های فلزی امروزه در بیشتر پروژه‌های ساختمانی به‌کاربرده می‌شوند زیرا بالا رفتن قیمت ساختمان در سال‌های اخیر سازندگان را تشویق به استفاده از سازه‌های فلزی می‌کند. این اتفاق به دلیل این است که ابعاد ستون ها در سازه فلزی نسبت به سازه ی بتنی مشابه کمتر است .این کار علاوه بر سرعت بالاتر، به فضای زیربنای ساختمان نیز می‌افزاید. به همین دلایل آشنایی با ساختار شکست ساختمان فلزی برای کسانی که می‌خواهند برای ساختمان خود از این نوع اسکلت بهره ببرند مهم خواهد بود.
سوالات کلیدی:
- چه تفاوتی در ساختار شکست ساختمان فلزی با ساختمان بتنی وجود دارد ؟
سازه های فلزی به دلیل پیچیدگی و تنوع بیشتر نسبت به سازه های بتنی دارای ساختار شکست پیچیده تری نیز هستند .
- ساختار شکست کار چیست ؟
ساختار شکست کار یا Work breakdown structure تجزیه یک کار بزرگ به مجموعه‌ای از وظایف قابل مدیریت است.
من ساختار شکست ساختمان اسکلت فلزی میخوام، چطور تهیه کنم؟
با ورود به نرم افزار متری چند که لینک آن بعد از پاراگراف اول گذاشته شده، میتوانید مشخصات سازه خود را وارد کرده و ساختار شکست و دیگر اطلاعات مهندسی مانند نمودار اس، گانت چارت و … را با قیمت مناسب خریداری کنید