اهمیت جریان نقدینگی (Cashflow) و مراحل تدوین آن در پروژه

همان طور که در مطالب قبلی اشاره شد یکی از منابع مهم در پروژه که در روند اجرایی پروژه بسیار اثر می گذارد پول است و کمبود نقدینگی در مدت زمان اجرای پروژه از جمله عوامل است که باعث کاهش روند اجرایی پروژه می شود. جریان نقدینگی معمولا در ابتدای پروژه تدوین و تهیه می شود و در مدت عمر پروژه با توجه به شرایط و پیشرفت اجرای پروژه بروزآوری می گردد.

جریان نقدینگی چیست؟

جریان نقدینگی از مهمترین ابزارهایی است که پیمانکاران و کارفرمایان در طول پروژه با آن سر و کار دارند، با این ابزار می توان نقدینگی پروژه را کنترل و بهبود داد. با تهیه جریان نقدینگی دقیق می توان سودآوری پروژه را در راستای اهداف تدوین شده نزدیک تر نمود.

جریان نقدینگی پروژه یعنی برآورد مقدار پول در دسترس پروژه مطابق با مقادیر دریافتی یعنی درآمدها و پرداختی یعنی هزینه های پروژه در زمان های مختلف پروژه. تیم مهندسی زمانی می تواند جریان نقدینگی را دقیق تر برآورد کند که کلیه فعالیت های پروژه، نحوه انجام آن ها و زمان انجام آن کارها به همراه مشخصات فنی مشخص شده باشد. به عبارتی کانسپت پروژه به همراه ساختار شکست کار (WBS) تدوین شده باشد.

جریان نقدینگی(Cash Flow) در سود و زیان پروژه اثر گذار است زیرا بر اساس آن سیاست های تامین نقدینگی تدوین می شود و این سیاست ها بر حاشیه سود پروژه تاثیر مستقیم دارد. به عنوان مثال پیش فروش محصول پروژه، فروش سهام، شراکت، تامین وام های بانکی جهت تامین هزینه های اجرایی پروژه با توجه به شرایط هرکدام در قیمت تمام شده پروژه و تاثیر بر سود و زیان پروژه می باشد.

نکات مهم در تدوین جریان نقدینگی پروژه

از جمله موارد مهم در تهیه جریان نقدینگی این است که در ابتدا باید با توجه طرح پروژه برنامه زمانبندی پروژه تدوین شده باشد. همچنین با توجه به شرایط اقتصادی عواملی همچون تورم، تحریم، تعدیل قراردادها، تغییرات احتمالی، تاخیرات احتمالی نیز باید در نظر گرفته شود. استفاده از تجارب و دانش کسب شده در پروژه های پیشین می تواند کمک بسزایی در تدوین برنامه و پیش بینی ها نماید.

ابتدا لازم است با تعاریف اصلی این ابزار آشنا شویم:

تعریف بودجه

یعنی مقدار منابع مالی که برای انجام کامل پروژه پیش‌بینی شود که ماهیت آن از جنس پیش‌بینی است.

تعریف هزینه

یعنی مقدار منابع مالی که برای انجام فعالیت های اجرایی پروژه صرف شده است که ماهیت آن از جنس کار انجام شده است.

تعریف نمودار جریان نقدینگی

جریان نقدینگی در واقع یک پیش‌بینی از وضعیت جاری مالی پروژه در تاریخ‌های مورد نظر است. به عبارتی درآمد کسب شده از فروش و پولی که برای هزینه‌های عملیات اجرایی پروژه هر ماه پرداخت می‌شود را گردش نقدینگی یا جریان نقدی (Cash Flow) گویند.

مراحل تدوین جریان نقدینگی پروژه

قدم اول: شناسایی هزینه ها و درآمدها

برای تهیه آن لازم است درآمدها و هزینه ها را شناسایی و ساختار شکست (ساختار درختی) آن را ترسیم نماییم:

۱. منابع درآمد را شناسایی کنید

درآمدها (پولی که از مشتری بابت فروش محصول خود دریافت می‌کنید)

• فروش محصول
• فروش سهام و…
• تهاتر

۲. منابع هزینه‌ای خود را لیست کنید

• خرید زمین
• خرید تجهیزات
• خرید مصالح
• نیروی انسانی
• خرید زمین
• مجوزات
• طراحی
• و..

3. ترسیم درخت هزینه ها و درآمدها

تهیه ساختار هزینه های پروژه

ساختار شکست پروژه را باید مطابق با کانسپت اجرایی پروژه تهیه نمود.

تهیه ساختار درآمدهای پروژه

در این قسمت مطابق لیست آیتم های درآمدی، ساختار شکست درآمدها تدوین می گردد.

قدم دوم: پیش بینی مقادیر ریالی

بعد از شناسایی و تهیه ساختار هزینه ها و درآمدها باید پیش بینی مقادیر ریالی هر آیتم را مطابق با طرح و کانسپت پروژه و سیاست های اجرایی پروژه تدوین نماییم.

قدم سوم: زمانبندی جریان درآمدها و هزینه ها

در این قسمت با توجه به زمانبندی اجرایی پروژه و مشخص شدن پیش بینی هزینه ها باید سیاست های تامین نقدینگی (درآمدها) صورت پذیرد.

جدول هزینه های پروژه

جدول درآمدهای پروژه

قدم چهارم: تهیه نمودار جریان نقدینگی

پس از تدوین جدول پیش بینی هزینه ها و تامین درآمدها باید جریان هزینه ها و درآمدها در یک جدول و نمودار جریان نقدینگی تهیه گردد.

قدم پنجم: خالص جریان مالی

با استفاده از نمودار جریان نقدینگی می توان وضعیت نهایی هزینه ها و درآمدها را مشاهده نمود و با اختلاف بین جریان ورودی (درآمدها) و جریان خروجی (هزینه ها) خالص جریان نقدینگی را بدست آورد.

• جریان وجوه نقد ورودی (Total Cash Inflow)
• جریان وجوه نقد خروجی (Total Cash Outflow)
• خالص جریان وجوه نقد (net cash flow)

فواید تهیه جریان نقدینگی

به طور کلی می توان فواید زیر را برای مدیریت جریان نقدینگی پروژه ها مشاهده نمود:

1. استفاده مناسب از شناوری فعالیت ها (مدت زمانی است که یک فعالیت در زمانبندی پروژه می تواند با تاخیر شروع شود)، بطوری که در طول پروژه از منابع مالی به صورت بهینه استفاده شود.
2. کمک به کارفرما و پیمانکار برای ارزیابی سرمایه اولیه برای تأمین مالی و برنامـه ریـزی تـوان مـالی برای انجام پروژه
3. پیمانکار می تواند هزینه های ناشی از تأمین مالی را در قیمت پیشنهادی خود در نظر بگیرد. این مسأله به ویژه در ایران به دلیل اینکه بهره بانکی بیش از سود پروژه ها است اهمیت بیشتری می یابد.
4. با استفاده از یک جریان نقدینگی مناسب، پیمانکار می تواند تاثیر تصمیمات مختلـف از جمله زمان تامین مصالح، مدت اجرای فعالیت ها را بـر حاشـیه سـود پـروژه ببیند.
5. مدیریت پروژه می تواند قبل از بوجود آمدن بحران نقدینگی، اقدام بـه گـرفتن وام بـا بهـره مناسـب کند.

استفاده از نمودار S جریان نقدینگی

یکی از پر کاربردترین نمودارهای در حوزه مدیریت پروژه نمودار S -CURVE پروژه است که هم در شاخص زمان و هم شاخص هزینه ترسیم می شود. از این نمودار برای نمایش میزان تجمعی مقدار پیشرفت و هزینه در حوزه زمان استفاده می شود.

در مطالب گذشته (مراحل تهیه یک برنامه زمانبندی موفق در پروژه های ساختمانی کدامند؟) عنوان شده با استفاده از این نمودار و همچنین تهیه و بررسی شاخص های کلیدی می توان عملکرد پروژه را در حوزه زمان و ریال بررسی و در صورت نیاز اقدامات اصلاحی جهت بهبود عملکرد پروژه تعریف نمود.

نظرات و سوالات خود را در پایین صفحه ثبت کنید. ما با حوصله کامل پاسخ خواهیم داد.