تجزیه کار به زیر فعالیت‌ها ، یک تکنیک معمول بهره‌وری است که برای کنترل و کارایی بیشتر استفاده می‌شود. ساختار شکست کار پروژه ساختمانی یکی از مهمترین اسناد مدیریت اینگونه پروژه‌هاست. این برنامه به طور دستی محدوده پروژه، هزینه و برنامه زمانی را با هم ادغام می‌کند تا با استفاده از نمودار ساختار شکست پروژه ساختمانی اطمینان حاصل شود که برنامه‌های پروژه در یک راستا قرار دارند. دفتر دانش مدیریت پروژه (PMBOK) ساختار تجزیه کار را به عنوان «یک تجزیه-تحلیل سلسله مراتبی گرا و قابل تحویل که توسط تیم پروژه اجرا می‌شود» تعریف می‌کند. ساختار شکست تأسیسات برقی و مکانیکی نیز می‌تواند در نمودار ساختار شکست پروژه‌های ساختمانی دو طبقه و بیشتر به صورت جداگانه بیاید.
برای محاسبه آنلاین هزینه ساخت روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید
روند تهیه ساختار شکست پروژه‌ها بر اساس استاندارد پی ام باک (PMBOK)
برای تهیه ساختار شکست کار دو قانون کلی طبق استاندارد پی ام باک (PMBOK) وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره شده است.
1- رعایت قاعده 100 درصد: یعنی هر مجموعه فعالیت در ساختار شکست کار باید دقیقاً 100 درصد کارهای عنصر مادر خود را شامل شوند؛ نه کمتر و نه بیشتر
2- تحویل شدنی (Deliverable) یا محصول (product) محور باشد.
اگر ساختار شکست کاری یکی از این دو قاعده را رعایت نکرده باشد، نادرست است. اگر هردو قاعده را رعایت کرده باشد، درست است. معمولاً درست بودن ساختار شکست کار کافی نیست و باید علاوه بر آن مناسب و مرتبط نیز باشد. مناسب بودن ساختار شکست کار با رعایت توصیه‌های غیر اجباری محقق می‌شود.
به طور مثال ساختار شکست یک ساختمان دو طبقه را نظر بگیرید. چه زمانی این ساختمان را کامل خواهیم دانست؟ زمانی که تمام عناصر آن کامل شده باشند. فونداسیون، دیوارها، سقف و تأسیسات برقی و مکانیکی هر دو طبقه را می‌توان عناصر اصلی آن دانست.
مبنا بودن تحویل شدنی‌ها
چگونه می‌توان ساختار شکست کار را مبتنی بر تحویل شدنی‌ها طراحی کرد؟ پاسخ در این است که نباید به عناصر ساختار شکست کار به چشم کار نگاه کنید؛ این عناصر هیچکدام کار نیستند، بلکه یک محصول یا تحویل شدنی هستند.
شاید وجود عبارت «کار» در «ساختار شکست کار» کمی ابهام آمیز باشد؛ مثلاً «این کتاب درباره ساختار شکست کار» است. آیا این کتاب یک ساختار شکست کار است؟ خیر، این کتاب خودش ساختار شکست کار نیست، بلکه فقط کتاب است. ساختار شکست کار درباره کار است، ولی خودش کار نیست، خودش از جنس محصول است. هر عنصر از ساختار شکست کار باید یکی از تحویل شدنی‌های پروژه باشد.
در واقع با تهیه ساختار شکست کار مشخص می‌کنیم که محصول نهایی پروژه شامل چه محصولاتی یا به عبارت دیگر چه تحویل شدنی‌هایی است؛ تحویل شدنی‌هایی که وقتی همگی محقق شوند، عملاً پروژه نیز محقق شده است. حال این تحویل شدنی‌ها چگونه محقق می‌شوند؟ با کارهای پروژه یا با فعالیت‌هایی که بعداً زیرمجموعه آن‌ها قرار می‌گیرند. تصویر زیر یک نمونه ساختار شکست کار درست، مبنی بر تحویل شدنی‌هاست.
ساختار شکست ساختمان مسکونی
وقتی نوبت به برنامه ریزی یک پروژه ساختمانی می‌رسد، بسیاری ترجیح می‌دهند از عناصر برنامه‌های قبل که می‌تواند به صورت فایل اکسل ساختار شکست کار در پروژه ساختمانی باشد، مجدداً استفاده کنند، اما اگر از ابتدا و بدون هیچ نمونه ای از پروژه ساخت و ساز مجبور به شروع پروژه باشند چه خواهند کرد و آیا پروژه‌های گذشته مناسب‌ترین ساختار شکست را دارا هستند؟
اکثر برنامه ریزان پروژه با استفاده از یک نمونه ساختار شکست کار شروع به آماده سازی برنامه ساخت خود می‌کنند. درست مثل ساخت یک برج یا پل که احداث آن‌ها باید روی یک فونداسیون پایدار بنا شود، ساختار شکست کار (WBS) نیز باید پایه محکمی برای برنامه پروژه ساختمانی باشد. اگرچه هر پروژه ساختمانی منحصر به فرد است، اما اصول و پایه ایجاد یک ساختار شکست مناسب یک رویه مشترک است.
نمونه ساختار شکست کار در متری چند در قالب اکسل و پی دی اف
ساختار شکست تأسیسات برقی و مکانیکی
هر پروژه ساختمانی از بخش های مختلف اجرایی تشکیل شده است. این بخش ها شامل، تخریب، خاکبرداری، احداث فونداسیون و اسکلت ، سفت کاری ، نازک کاری ، تأسیسات برقی و تأسیسات مکانیکی می باشد . از این‌رو هر یک از این مراحل باید ساختار شکست مخصوص به خود را داشته باشند . به طور مثال بخش تأسیسات برقی شامل تخریب‌ها، نصب‌ها و تست‌های مختلفی می‌گردد که همگی باید به ترتیب و با رعایت تقدم و تأخر مختص خود در ساختار شکست گنجانده شوند.
انواع نمودار ساختار شکست پروژه مسکونی
بسیاری از دست اندرکاران ساخت و ساز در کشور هرگز نام نمودار گانت (Gant chart) را نشنیده‌اند. به بیان ساده‌تر، نمودار گانت نمای گرافیکی از کارهای برنامه ریزی شده در طول زمان پروژه است. این نمودار برای برنامه ریزی پروژه‌ها با اندازه و کاربردهای مختلف ایجاد شده و یک روش مفید برای نشان دادن کارهایی ارائه می‌کند که قرار است در یک تاریخ خاص شروع و در یک تاریخ خاص تمام شوند. نمونه یک نمودار گانت در زیر آمده است.
نمودار جریان (flow chart) ابزار گرافیکی دیگری است که مدیران پروژه هنگام برنامه ریزی پروژه باید در نظر داشته باشند. این نمودارها به تجسم فرایند پروژه به عنوان راهی برای بهبود کارایی آن کمک می‌کنند. نمودار جریان یک نمایش گرافیکی از سطوح مختلف پروژه و تحویل شدنی‌های آن بوده و به ایجاد یک ترتیب منطقی از کار برای رسیدن به آن هدف کمک می‌کند.
برنامه ریزی یک پروژه باید کاملاً تحت کنترل باشد و نمودار جریان، ابزاری مناسب برای کنترل فرآیندها برای مدیر پروژه است.
تنوع خروجی‌های ساختار شکست کار پروژه ساختمانی
بسته به نیاز متقاضی ساختار شکست کار می‌تواند در فرمت‌های گوناگون تهیه شود. در بسیاری از موارد فایل اکسل ساختار شکست کار در پروژه ساختمانی کارایی بیشتری برای کاربران خواهد داشت، زیرا این نوع خروجی علاوه بر بهره گیری از دریای امکانات موجود در اکسل و سازگاری با نرم افزارهای آفیس امکان برآورد همزمان مالی پروژه را نیز فراهم می‌آورد. متری چند با ارائه خروجی دقیق اکسل مبنی بر پروژه تعریف شده، تمامی ابهامات کاربر را در زمینه مراحل و ترتیب فعالیت‌ها از بین برده و او را از سردرگمی‌های ایجاد شده توسط برنامه‌های کپی شده که در سراسر فضای وب یافت می‌شوند رها می‌سازد.
برای محاسبه آنلاین هزینه بازسازی روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید
سخن آخر
با ساختار شکست کار پروژه‌های ساختمانی آشنا شدید. در این مقاله سعی شده است به ابعادی مهم از مراحل تهیه ساختار شکست پرداخته شود که کمتر به آن توجه شده است.متری چند در این راه به شما کمک می کند تا بتوانید در امر برنامه ریزی از طریق ارائه جدول ساختار شکست ساختمان فلزی یا بتنی صفر تا صد برنامه ساخت پروژه را در اختیار خود داشته باشید.
سوالات کلیدی :
- ساختار شکست کار چیست ؟
نمایشی از محصولات و خدمات قابل تحویل یک پروژه است که به بخش‌های کوچکتر تقسیم می‌شود.
- دو قاعده کلی جهت طراحی ساختار شکست کار چیست ؟
رعایت قاعده 100 درصد و تحویل شدنی یا محصول محور بودن
