تصور کنید در حال قدم زدن در خانه خود هستید که ناگهان متوجه ترک هایی در دیوارها، ناهمواری در سطوح و کج شدن درب و پنجره ها میشوید. اینها میتوانند نشانه های کابوسی به نام نشست ساختمان باشند. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع نشست ساختمان و علل و علائم آنها آشنا کنیم. چراکه با شناخت آنها، میتوانید گام های موثری برای پیشگیری و تعمیرات لازم برای آنها برداشته و از سلامت و امنیت خانه خود محافظت کنید.
برای محاسبه آنلاین هزینه بازسازی روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید
پیشنهادی: هزینه بازسازی خانه
نشست ساختمان چیست؟
نشست ساختمان، پدیده ای است که در اثر حرکت رو به پایین پی و فونداسیون ساختمان به وقوع می پیوندد. این اتفاق ناخوشایند میتواند به مرور زمان، ترک های ریز و درشت در دیوارها، سقف و کف، ناهمواری در سطوح، کج شدن درب و پنجره ها و در نهایت، تخریب کامل یا جزئی ساختمان منجر شود.
به نظر شما مهم ترین عامل فرو ریختن ساختمان چیست؟ سستی خاک. اگر خاک زیر پی و فونداسیون به اندازه کافی محکم و متراکم نباشد، با گذشت زمان و تحت فشار وزن ساختمان، فشرده شده و به سمت پایین متمایل میشود. این امر، به خصوص در خاک های سست، که توان تحمل وزن سازه را ندارند، بیشتر رخ میدهد. علاوه بر سستی خاک، عوامل دیگری نیز میتوانند در نشست ساختمان نقش داشته باشند:
-تغییرات شدید آب و هوایی، مانند خشکسالی یا بارندگی های سیل آسا
– عواملی مانند زلزله های شدید، انفجار یا حفاری در نزدیکی ساختمان
– افزایش یا کاهش ناگهانی سطح آب های زیرزمینی
-انجام نگرفتن درست زهکشی اطراف ساختمان
-ساخت و ساز بر روی خاک متراکم نشده و سست
انواع نشست ساختمان
نشست سازه به طور کلی به معنای تغییر در تراز سطح ساختمان نسبت به زمین پیرامون آن است. این پدیده میتواند به دلایل مختلفی از جمله طراحی نادرست پی، وجود خاک ضعیف در زیر بنای ساختمان و یا تغییرات رطوبت خاک رخ دهد. شناخت انواع نشست سازه و علل آنها بسیار مهم است تا بتوان راهکارهای مناسب را برای کاهش و جلوگیری از این پدیده به کار گرفت. از این رو در این بخش قصد داریم به بررسی انواع مختلف نشست سازه بپردازیم.
- نشست آنی
نشست آنی معمولاً در هنگام ساخت ساختمان یا بلافاصله پس از آن رخ میدهد. این نوع نشست ناشی از بی دقتی در طراحی فونداسیون است. به عبارت دیگر، فونداسیون ساختمان به درستی طراحی نشده و توان تحمل بار سازه را ندارد. در نتیجه در اثر اعمال بار ساختمان، خاک زیر پی فرونشینی کرده و باعث نشست سازه میشود. اگر چه این نوع نشست در کوتاه مدت اتفاق می افتد اما میتواند خطرات جدی برای سلامت ساختمان به همراه داشته باشد.
- نشست تحکیمی
نشست تحکیمی به صورت دو مرحله ای و با گذر زمان رخ میدهد. در مرحله اول، درست مثل یک اسفنج خیس که تحت فشار دست فشرده میشود، خاک نیز تحت بارهای وارده فشرده میشود. سپس آب موجود در فضاهای بین ذرات خاک به سرعت تخلیه میشود. با گذشت زمان و تخلیه آب از خاک، ذرات آن به یکدیگر نزدیک تر شده و به تدریج فشرده تر میشوند. در این صورت ذرات خاک میتوانند با یکدیگر واکنش بدهند و ساختارشان تغییر کند. این فشرده سازی تدریجی، نشست ثانویه نامیده میشود و میتواند ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد.
- نشست یکنواخت
در نشست یکنواخت، تراز پی ها به طور یکسان تغییر میکند و نشست در سراسر ساختمان به صورت یکنواخت اتفاق می افتد. این نوع نشست اغلب منجر به کج شدن سازه نمیشود. با این حال باید توجه داشت که اگر نشست به اندازه ای زیاد باشد، میتواند خسارت های جدی به ساختمان وارد کند.
- نشست غیریکنواخت
نشست غیریکنواخت یکی از خطرناک ترین انواع نشست است. در این نوع نشست، تراز پی ها به طور یکنواخت تغییر نمیکند و ممکن است در برخی نقاط بیشتر و در نقاط دیگر کمتر باشد. در نتیجه، سازه دچار تغییر شکل خواهد شد که میتواند خطرات جدی به همراه داشته باشد. اگر اقدامات لازم برای جلوگیری از پیشرفت نشست انجام نشود، این نوع نشست باعث خرابی و فروپاشی ساختمان میگردد.
پیشنهادی: هزینه ساخت آپارتمان
علائم نشست ساختمان
نشست ساختمان به دلایل متعددی رخ میدهد و شناسایی زودهنگام علائم آن میتواند به پیشگیری از خسارات گسترده کمک کند. در ادامه مهم ترین علائم نشست ساختمان و راهکارهای مدیریت آن را برای شما شرح داده ایم.
- ترک های دیواری
ظهور ترک های افقی، عمودی یا مورب در دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان یکی از اولین و بارزترین نشانه های نشست است. این ترک ها ممکن است در سقف، کف و حتی اطراف میخ های زده شده به دیوار نیز دیده شوند. عرض و عمق ترک ها میتواند از چند میلی متر تا چند سانتی متر متغیر باشد.
- کج شدن درب ها و پنجره ها:
هنگامی که ساختمان دچار نشست میشود، درب ها و پنجره ها ممکن است به طور نامتقارن قرار گیرند و بسته شدن آنها دشوار گردد.
برای محاسبه آنلاین هزینه ساخت روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید
- برآمدگی و ترک خوردگی کف:
اصولاْ نشست سازه باعث ایجاد ترک های عمیق در کف ساختمان میشود. این ترک ها ممکن است در قسمت های مختلف کف به صورت افقی یا مورب دیده شوند.
- تغییر شکل ظاهری:
زمانی که نشست خیلی شدید باشد، تغییرات قابل مشاهده در شکل و ظاهر ساختمان قابل نمایان است. این تغییرات شامل کج شدن دیوارها، خمیدگی سقف و حتی شیب دار شدن کف است.
- ترک خوردگی لوله ها:
با نشست سازه لوله ها تحت فشار قرار میگیرند و ترک میخورند. بنابراین به تأسیسات زیر زمینی آسیب جدی وارد میشود.
- افزایش فاصله بین کف و دیوارها:
اگر بین کفپوش و دیوارها فاصله‌ی غیرعادی ایجاد شده باشد، میتوان آن را یک نشانه ای از نشست سازه دانست. این فاصله به مرور زمان بیشتر میشود و در سرتاسر ساختمان قابل مشاهده خواهد بود.
برای مطالعه: کروم بندی
جلوگیری از نشست ساختمان
نشست ساختمان یکی از مشکلات جدی است که به ترک خوردگی، کج شدن و حتی تخریب کامل سازه منجر میشود. برای جلوگیری از این مشکل، بایستی از روش های مختلفی استفاده کرد که هر یک به نوبه خود نقش مهمی در افزایش استحکام و پایداری ساختمان دارند. بیایید با چند راهکار مؤثر برای جلوگیری از نشست ساختمان آشنا بشویم.
- به کار بردن مصالح سبک و جدید در ساخت و ساز
استفاده از مصالح سبک مانند یونولیت (پلی استایرن منبسط شده) در ساخت و ساز میتواند به کاهش وزن کلی ساختمان کمک کند. یونولیت علاوه بر وزن کم، عایق حرارتی خوبی نیز دارد که باعث بهبود کارایی انرژی ساختمان میشود. کاهش وزن سازه، فشار کمتری به پی ساختمان وارد میکند و احتمال نشست را کاهش میدهد.
- تقویت پی ساختمان
پی های ساختمان یکی از مهم ترین اجزای سازه هستند که بار کل ساختمان را تحمل میکنند. به همین دلیل، مقاوم سازی و افزایش ظرفیت باربری پی ها یکی دیگر از راهکارهای مهم برای جلوگیری از نشست ساختمان است. این امر میتواند از طریق افزایش عمق و سطح پی ها، استفاده از مصالح مقاوم تر در ساخت پی ها و همچنین بهبود خصوصیات خاک زیر پی ها (مانند تراکم خاک) صورت گیرد.
- استفاده از دستک و پایه
دستک ها و پایه ها در زیر فونداسیون به توزیع یکنواخت بار کمک میکنند. این ساختارها مانع از تمرکز بار در نقاط خاص میشوند و به پایداری و استحکام ساختمان می افزایند. این روش به شدت میتواند از تغییر شکل و نشست سازه جلوگیری کند.
- ایجاد پیوستگی بین ستون ها و دیوارها
اتصال مناسب بین ستون ها و دیوارهای سازه باعث توزیع یکنواخت بار میشود. این پیوستگی تنش های متمرکز را کم و مقاومت سازه را بالا میبرد. در نتیجه، ساختمان در برابر نیروهای مختلف پایدارتر خواهد بود و احتمال نشست کاهش پیدا میکند.
- بالا بردن تعداد ستون ها
افزایش تعداد ستون های ساختمان در توزیع بهتر بار و کاهش فشار بر روی فونداسیون نقش دارند. با اضافه کردن ستون ها، بار کلی ساختمان بین ستون های بیشتری تقسیم میشود. در نتیجه فشار در یک نقطه خاص از سازه متمرکز نیست.
- بتن ریزی صحیح
برای ایجاد بتنی متراکم و یکدست، استفاده از ویبره هنگام بتن ریزی بسیار مؤثر است. ویبره کردن بتن باعث خروج حباب های هوا و نفوذ کامل بتن به همه نقاط قالب میشود. این کار مقاومت بتن را افزایش داده و خطر نشست سازه را کاهش می دهد.
جمع بندی
فراموش نکنید که در صورت مشاهده هرگونه علائم هشدار دهنده نشست ساختمان، مثل ترک خوردن دیوارها، برآمدگی کف ساختمان، شکسته شدن لوله ها و باز نشدن درب و پنجره ساختمان، با یک مهندس سازه و یا پیمانکار مجرب مشورت کنید. چراکه نادیده گرفتن این هشدارها میتواند خطرات جدی را برای شما به همراه داشته باشد. از این رو زودتر به رفع مشکلات ساختمانی اقدام کنید تا مجبور به پرداخت خسارت و هزینه های بسیار بالا نباشید.
