معیارهای کلیدی در برنامه ریزی پروژه ساختمانی

مطالعات نشان می‌دهد بیش از  70 درصد پروژه‌ها عمرانی در ایران بیشتر از برنامه ریزی ، بودجه پیش بینی شده صرف هزینه دارند. همچنین تعداد زیادی از پروژه‌ها بعد از صرف زمان و هزینه بالا به دلایل مختلفی مانند ضعف مدیریت و برنامه ریزی شکست خورده تلقی می‌شوند و یا هیچ وقت به اتمام نمی‌رسند. هتل‌های بی مسافر یا مجموعه‌های تفریحی بدون مشتری و پروژه‌های خاتمه یافته‌ای که به  متروکه تبدیل شده‌اند که عملا می‌توان به عنوان پروژه های شکست خورده نام برد. در ادامه به معرفی معیارهای کلیدی در برنامه ریزی پروژه ساختمانی پرداخته شده است. با متری چند همراه باشید.

برای محاسبه آنلاین هزینه ساخت روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید

پروژه‌های شکست خورده عمرانی معروف در آمریکا و چین

شاید فکر کنید که تنها در ایران است که شاهد سوء مدیریت و بی تدبیری هستیم ولی واقعیت این است که این امور در همه سطوح و در هر فرهنگی رخ می‌دهد و گاهی می‌تواند ناشی از یک خطای انسانی و یا طمع‌کاری برخی از افراد باشد. در ادامه دو مثال از پروژه‌های شکست خورده در چین و آمریکا بیان شده است.

منطقه «کانگباشی» در شهر اوردوس چین

این منطقه شهر ارواح نامیده می‌شود. در سال ۲۰۰۴، به منظور گسترش منطقه شهری،  دولت چین تصمیم گرفت که کانگباشی را ۱۸ مایل دورتر از شهر اصلی بسازد. شهر جدید طی پنج سال ساخته شد و ۳۵۲ میلیون دلار فقط بابت جاده‌سازی هزینه داشت (درست مانند اکثر پروژه‌های مسکن مهر شهرهای مختلف ایران). اگرچه بیشتر ساختمان‌ها و آپارتمان‌ها به فروش رسیده‌اند اما بیشتر آن‌ها توسط سرمایه‌گذارها خریده شده‌اند. شهری که قرار بود پذیرای یک میلیون شهروند چینی باشد حالا شهری خالی و بیابانی است.

هتل «هرمون»

هتل «هرمون» قرار بود برج مجلل ۴۸ طبقه در شهر همیشه بیدار لاس‌وگاس باشد. شروع ساخت این بنا در سال ۲۰۰۸ آغاز شد، اما به دلیل اجرای نادرست میلگردهای این سازه، کارشناسان به این نتیجه رسیدند که این آسمان‌خراش در برابر زلزله‌ای قوی آسیب‌پذیر خواهد بود. هتل «هرمون» بخشی از یک پروژه پنج میلیارد پوندی بود، اما پس از نیمه‌کاره رها شدن، سوژه‌ی شکایتی ۲۴۱ میلیون پوندی شد. اکنون کمپانی «MGM» که ساخت این ساختمان ۴۸ طبقه را بر عهده داشته، در حال صرف هزینه‌ی ۲۰ میلیون پوندی برای تخریب این بناست. این مبلغ گزافی برای هتلی است که هرگز افتتاح نشد.

رازهای موفق شدن یک پروژه عمرانی

هر ساله پروژه‌های شکست خورده زیادی در اطراف ما اتفاق می‌افتد. پروژه‌ ای که متوقف می‌شود، پروژه‌ ای که مشتری ندارد و یا پروژه ای که قیمت تمام شده آن بیشتر از فروش آن می‌شود. از این رو باید با استفاده از تجارب پروژه‌های گذشته و استفاده از ابزارها و مدل‌های برنامه ریزی ، تمامی حوزه‌های مدیریت پروژه را در برنامه ریزی و اجرای پروژه مد نظر قرارداد تا بتوان از وقوع این چنین حوادثی جلوگیری کرد.

از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭘﺮوژه ﻫﺎ در سازمان‌ها ، اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه در چهارچوب استانداردها و دستورالعمل‌های اجرایی ﭘﺮوژه از اﻳﺪه ﺗﺎ خاتمه است. پیاده سازی استانداردهای موجود مانند PMBOK که در 10 حوزه مدیریت پروژه به تدوین استانداردها ، دستورالعمل‌ها و فرایندها می‌پردازد و باعث ارتقا سطح مدیریت پروژه‌های یک سازمان پروژه محور می‌شود.

از جمله ابزارهای دیگر جهت ارزیابی عملکرد پروژه می‌توان به مدل تعالی پروژه PEM  اشاره نمود که به شناسایی نقاط قوت و ضعف و الگو برداری از پروژه‌های برتر توجه دارد و به استفاده از شیوه‌های بهبود، توانمندی‌ها و زمینه‌های بالقوه پیشرفت در پروژه می‌پردازد.

معیارهای کلیدی در برنامه ریزی پروژه‌ها کدام‌اند؟

به طور کلی در برنامه ریزی پروژه‌ها، معیارهای زیادی برای به موفقیت رساندن آن پروژه را در نظر می‌گیرند که به هفت حوزه تقسیم می‌شود. در ادامه به معرفی حوزه‌ها و زیر مجموعه‌های آن‌ها پرداخته می‌شود.

حوزه مطالعات و امکان سنجی

• دقت در تعریف ایده مناسب متناسب با خواسته بازار
• توجه به خواسته مشتریان هدف
• فهم دقیق نیازها و توقعات ذینفعان کلیدی
• تحلیل وضعیت بازار
• بررسی وضعیت رقبا
• ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ
• توجه به محیط اقتصادی و شرایط موجود

• بررسی دریافت معارضات و مجوزات سازمان‌ها

حوزه هزینه پروژه

• برآورد دقیق هزینه‌ها
• پیش بینی تغییرات در قیمت‌ها
• پیش بینی مشکلات پیش روی پروژه اعم از مجوزات و …
• در نظر گرفتن محدودیت‌های تامین بودجه
• پیش بینی تورم و نرخ ارز
• توزیع مناسب نقدینگی در پروژه مطابق با برنامه زمانبندی و سیاست‌های اجرای پروژه
• در نظر گرفتن روش‌های تامین بودجه پروژه
• پیاده سازی مدیریت ارزش در پروژه

حوزه زمان در پروژه

• تدوین منشور و یا شناسنامه پروژه متناسب با طرح مصوب شده
• تدوین ساختار شکست کار مناسب
• برآورد درست زمان فعالیت‌ها
• پیش بینی  میزان در دسترس بودن منابع
• مدیریت فعالیت‌های مسیرهای بحرانی در برنامه زمانبندی
• کنترل محدوده اجرای پروژه
• تخصیص درست منابع در برنامه زمانبندی پروژه
• توجه به شناوری فعالیت‌ها در برنامه ریزی پروژه
• تعریف تقویم کاری متناسب با سازمان پروژه
• شناسایی منابع و تجهیزات موجود در پروژه و برنامه ریزی تامین کسورات

حوزه خرید و قراردادها

• انتخاب پیمانکاران با صلاحیت
• در نظر گرفتن ریسک در قرارداد
• در نظر گرفتن مسائل قراردادی ، ادعاها و دعاوی پیمانکاران
• در نظر گرفتن موارد مربوط به  پیگیری ، بازرسی ، حمل و نقل ، ترخیص و تحویل تا خاتمه قرارداد
• تهیه و بروزآوری لیست پیمانکاران مورد تایید مدیر طرح و کارفرما برای انجام موضوع فعالیت یا مناقصه
• استفاده از یک فرمت استاندارد در تهیه قراردادها
• برآورد ریالی (آنالیز قیمتی) ریز فعالیت‌ها به تفکیک مصالح و دستمزد در اسناد استعلام
• تهیه متره دقیق جهت انجام هر آیتم کاری ذکر شده در قرارداد

حوزه کیفی

• نظارت و کنترل بر مصالح ورودی به پروژه
• نظارت بر عملکرد اجرای پروژه مطابق با رویه‌ها و دستورالعمل‌های تعریف شده و یا استانداردها ی ملی
• انبارش صحیح مصالح جهت کاهش پرت و مدیریت صحیح بکار گیری مصالح
• استفاده از ابزارهای لازم جهت اجرای کار
• استفاده از مشاورین در خصوص تست‌ها و آزمایشگاه مواد و مصالح
• تهیه چک لیست‌های کیفی در روند اجرای فعالیت های موضوع قرارداد

حوزه منابع انسانی

• تدوین ساختار سازمانی پروژه
• تعریف و ابلاغ شرح وظایف محوله به هر واحد
• انتخاب متخصصین خبره در پروژه
• توجه به مباحث آموزشی نیروی انسانی
• توجه به مباحث ایمنی نیروی انسانی در پروژه
• پیاده سازی سیستم مدیریت دانش در پروژه
• تهیه دستورالعمل‌های انگیزشی و پاداش
• رویه‌های مناسب جذب و نگه‌داشت پرسنل

حوزه طراحی

• توجه به خواسته ذینفعان در طراحی پروژه
• استفاده از ابزارها و متدهای به روز جهت جلوگیری در تداخلات حوزه‌های طراحی
• کاهش تغییرات طراحی در مدت اجرای پروژه
• شناسایی مصالح نوین در اجرای پروژه
• نظارت بر اجرای کار مطابق با طرح تایید شده پروژه

سخن آخر

معیارهای برنامه ریزی پروژه همان گونه که در بالا به آنها اشاره کردیم شامل حوزه های مطالعات و امکان سنجی، هزینه پروژه، زمان در پروژه، خرید و قراردادها، کیفی، منابع انسانی وطراحی است. وب سایت متری چند توانایی این را دارد تا در زمینه برآورد هزینه ساخت ، ارائه برنامه ساخت و مطالعات پیش امکان سنجی یاری دهنده باشد.

سوالات کلیدی :

• معیارهای کلیدی در برنامه ریزی پروژه‌ها کدام‌اند؟

حوزه های مطالعات و امکان سنجی ، منابع انسانی و طراحی شامل این معیارها می شوند .

• حوزه مطالعات و امکان سنجی در برنامه ریزی پروژه ها شامل چه مواردی می شود ؟

تحلیل وضعیت بازار، بررسی وضعیت رقبا و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ برخی از این موارد می باشند .