کفراژ چیست و چه تفاوتی با داربست

کفراژ یکی از مهم‌ ترین و کاربردی ‌ترین ابزارهای ساخت و ساز در صنعت ساختمان است که نوعی قالب‌بندی سازه‌ای موقت می‌باشد.این قالب ها با تعیین دقیق شکل و ابعاد بتن، کیفیت و استحکام نهایی سازه را تضمین میکنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع کفراژ، مواد اولیه و روش ‌های ساخت آنها بپردازیم.

پیشنهادی: هزینه ساخت خانه

برای محاسبه آنلاین هزینه ساخت روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید

کفراژ چیست؟

کفراژ، در واقع قالب ‌بندی بتن است که به آن شکل و ابعاد دلخواه را میدهد. این قالب ‌ها، میتوانند از جنس ‌های مختلفی مانند چوب، فلز، پلاستیک و یا فایبرگلاس ساخته شوند و به صورت موقت و یا دائم در محل مورد نظر نصب میشوند.

توجه داشته باشید که هر کفراژی، به عنوان قالب بندی برای بتن مناسب نیست. فقط یک کفراژ با کیفیت، میتواند نقش خود را به بهترین نحو ایفا کند و به بتن در رسیدن به استحکام یاری رساند. یک قالب ایده ‌آل و استاندارد بایستی دارای ویژگی های زیر باشد:

• قالب آنقدر سفت و محکم باشد که به راحتی در برابر فشار بتن منحرف و خم نشود.
• وزن اضافی، بار سنگینی بر دوش سازه است. قالب تا حد امکان سبک باشد تا به سازه فشار اضافی وارد نکند.
• یک قالب با کیفیت، باید توان تحمل بارهای مرده بتن و بارهای زنده در حین و پس از ریخته ‌گری را داشته باشد. این قدرت، ضامن پایداری و استحکام سازه خواهد بود.
• نفوذ آب، دشمن خونی بتن است. قالب همچون سدی محکم، باید از نفوذ آب به درون بتن جلوگیری کند و آب ‌بندی مطلوبی را برای آن به ارمغان بیاورد.
• هزینه ‌ها، همواره دغدغه ‌ای اساسی در هر پروژه هستند. یک قالب استاندارد، باید از مواد اولیه در دسترس و ارزان ساخته شده باشد و قابلیت استفاده مجدد را داشته باشد تا بار اقتصادی پروژه را کاهش دهد.

انواع کفراژ

انواع مختلفی از این قالب در صنعت ساخت و ساز وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب نوع مناسب آنها به عواملی مختلفی مانند نوع سازه، بودجه پروژه، برنامه زمانی و الزامات آیین ‌نامه ‌های ساخت و ساز بستگی دارد. در ادامه، به معرفی برخی از رایج ‌ترین انواع قالب ها و مزایا و معایب هر کدام میپردازیم:

• چوبی

قالب چوبی، یکی از قدیمی ‌ترین و رایج ‌ترین روش‌های قالب ‌بندی در صنعت ساخت و ساز است. ساختار این قالب‌ ها بسیار ساده است و به مهارت یا ابزار خاصی برای ساخت آنها نیاز نیست. معمولاً از چوب نئوپان و تخته ‌های صاف سه لا به ابعاد دلخواه بریده میشوند و سپس با کمک میخ یا پیچ آنها را به یکدیگر متصل میکنند. همچنین تمکان تغییر ابعاد و اندازه این قالب ها وجود دارد. از مزایای اصلی قالب ‌های چوبی میتوان به مقرون به صرفه بودن، سبکی و عایق حرارتی مناسب آنها اشاره کرد.

با وجود مزایای متعدد، قالب ‌های چوبی معایبی نیز دارند. مهم ‌ترین عیب این روش، سرعت پایین آن در مقایسه با سایر روش ‌های قالب ‌بندی مانند قالب‌ های فلزی است. همچنین، استفاده از چوب درختان برای ساخت این قالب ‌ها میتواند به محیط زیست آسیب برساند. همچنین ممکن است در هنگام ساخت درزهای چوبی به خوبی با یکدیگر جفت نشده و هنگام بتن ریزی مواد از آن به بیرون نشت کند.

• فلزی

قالب‌ های فلزی، یکی از پرکاربردترین نوع قالب ها هستند. چرا؟ به دو دلیل. نصب و جداسازی آسان این قالب ‌ها، سرعت اجرای پروژه را به طور قابل توجهی افزایش میدهد. در ضمن این قالب ‌ها سطوحی صاف و یکنواخت برای بتن ایجاد میکنند که نیازی به گچ‌ کاری و صاف‌ کاری نیست. اما توجه داشته باشید که حمل و نقل قالب ‌های فلزی به دلیل سنگینی آنها دشوارتر است و قیمت خرید آنها بسیار بالاست.

• پلاستیکی

قالب ‌های پلاستیکی بسیار سبک ‌تر از قالب ‌های سنتی مانند چوب و فلز هستند. این امر حمل و نقل و نصب آنها را آسان‌ تر میکند و در نهایت منجر به کاهش هزینه ‌های ساخت و ساز میشود.

خوبی این قالب ها این است که میتوانند به عنوان عایق حرارتی عمل کنند. این عامل منجر به کاهش زمان سخت شدن بتن و افزایش کیفیت نهایی آن میشود. همچنین در صورت دقت در حمل و نقل و نگهداری، میتوان از قالب ‌های پلاستیکی چندین بار استفاده کرد.

• پلیمری یا فایبرگلاس

قالب های فایبرگلاس و پلیمری، نسل جدیدی از قالب ‌ها هستند که به دلیل مزایای متعدد، به سرعت در حال جایگزینی قالب ‌های سنتی مانند چوب و فلز هستند. این نوع قالب ها عموماً به دلیل سبک بودن، در سقف استفاده میشود. علاوه بر این، قالب های پلیمری از ضریب امنیتی بالایی برخوردارند و به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه، میتوان از آنها برای قالب ‌بندی سازه‌ های پیچیده و با اشکال غیرمعمول نیز استفاده کرد. همچنین این قالب ها از نفوذپذیری پائینی برخوردار هستند.

• متحرک یا لغزنده

قالب های متحرک معمولاً به صورت هیدرولیکی عمل میکنند. به گونه ای که با حرکت مداوم خود، بتن را به طور یکنواخت در طول سازه پخش میکنند. این امر باعث ایجاد سطحی صاف و بدون درز و حفره در بتن نهایی میگردد. این روش به دلیل سرعت بالا، کیفیت بالا و صرفه جویی در هزینه، در پروژه ‌های بزرگ ایده ‌آل است.

• ماندگار

استفاده از قالب ‌های ماندگار، روشی نوین در ساخت و ساز است که مزایای متعددی به همراه دارد. این نوع قالب ‌ها، برخلاف قالب ‌های سنتی که پس از سفت شدن بتن برداشته میشوند، به طور دائمی در سازه باقی می ‌مانند و بخشی از آن محسوب میشوند.

این قالب ها چون نیازی به برداشتن قالب آن در مراحل بعدی ساخت و ساز نیست، سرعت اجرا را به طور قابل توجهی افزایش میدهد و ضایعات ساختمانی را به حداقل میرساند.

برای مطالعه: میلگرد کمرکش

محاسبه هزینه کفراژ

تعیین دقیق هزینه ‌های اجرای قالب بندی، یکی از چالش ‌های مهم پیمانکاران و سازندگان است. در این بخش، به بررسی چگونگی محاسبه قیمت اجرای قالب بندی خواهیم پرداخت.

 

برای محاسبه آنلاین هزینه بازسازی روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید

• محاسبه مساحت سازه

اولین مرحله در محاسبه هزینه‌ های اجرای قالب بندی، تعیین مساحت آن است. برای این منظور، ابتدا باید طول سازه را مشخص کرد. طول سازه را با ضرب تعداد دهانه ‌ها در عدد 3 به دست می‌آورید. سپس طول دو طرف را در هم ضرب میکنید تا مساحت کلی به دست آید.

به عنوان مثال، اگر یک سازه 5 دهانه داشته باشد، طول آن برابر با 5 × 3 = 15 متر خواهد بود. مساحت کل برابر با 15 × 15 = 225 مترمربع خواهد بود.

• محاسبه ارتفاع

پس از محاسبه مساحت، نوبت به تعیین ارتفاع قالب‌ بندی میرسد. ارتفاع قالب از پایین ‌ترین نقطه تا بالاترین اتصال صورت گرفته محاسبه میشود. این ارتفاع بسته به نوع سازه و موقعیت آن متفاوت خواهد بود. در یک ساختمان مسکونی معمولی، ارتفاع قالب ‌بندی معمولاً 3 تا 4 متر است. اما در ساختمان ‌های بلندمرتبه یا سازه‌های خاص، این ارتفاع به 6 متر یا بیشتر نیز میرسد.

• در نظر گرفتن عوامل موثر

عوامل متعددی در محاسبه هزینه‌ های اجرای قالب بندی موثر هستند که باید در نظر گرفته شوند: مثل محل پروژه، خرید و یا اجاره قالب، دشواری اجرا و نوع قالب. به عنوان مثال پروژه ‌هایی که در مناطق دور افتاده اجرا میشوند، هزینه حمل و نقل قالب ‌ها به محل بالاتر است.

پیشنهادی: هزینه بازسازی خانه

تفاوت کفراژ با داربست

در نگاه اول، داربست و کفراژ ممکن است شبیه به هم به نظر برسند، اما در واقع تفاوت‌ های اساسی بین آنها وجود دارد. در جدول زیر، به برخی از مهم‌ ترین تفاوت‌های بین داربست و کفراژ اشاره کرده ایم.

ویژگی	کفراژ	داربست
ساختار و عملکرد	قالب ‌هایی برای شکل‌ دهی و محکم کردن بتن در اجزای مختلف سازه مانند ستون، تیر، دال و پله	سازه‌ ای متشکل از لوله ‌ها و اتصالات برای دسترسی به ارتفاعات و انجام کار در ارتفاع
استحکام	استحکام بالا برای تحمل وزن بتن و ضربه ‌های احتمالی	استحکام متوسط برای تحمل وزن افراد و مصالح
مواد و متریال	چوب، فلز، پلاستیک، فایبرگلاس	آلومینیوم یا فولاد
زمان بازکردن	پس از رسیدن بتن به مقاومت نهایی (معمولاً 36 ساعت، 6 روز یا 28 روز)	پس از اتمام کار در هر بخش
کاربرد	ساخت ستون، تیر، دال، پله و …	نماکاری، گچ ‌کاری، نقاشی، سیم‌کشی، و …

جمع بندی

کفراژ به قالب های موقت گفته میشود که در ساخت و ساز برای پشتیبانی و نگهداری بتن تا زمان سخت شدن و استحکام آنها به کار برده میشود. با در نظر گرفتن عوامل موثر مانند مساحت، ارتفاع، محل پروژه، نوع و کیفیت قالب و هزینه ‌های جانبی، میتوان به برآورد دقیقی از هزینه ‌های اجرای قالب بندی دست یافت. این رویکرد، به مدیریت بهتر پروژه ‌های ساختمانی و کنترل هزینه ‌ها کمک خواهد کرد.