شرحی بر نحوه محاسبه وزن و مقدار مصالح

محاسبه وزن و مقدار مصالح عبارت است از محاسبه مقادیر از مواد مختلف که برای ساخت و ساز استفاده می‌شوند. بسیاری از مواد مانند شن، ماسه، چوب، سنگ و شاخه درختان که به صورت طبیعی ایجاد می‌شوند، برای ساختن یک ساختمان می‌توانند به کار روند.

به غیر از این مواد و مصالح ، مواد مصنوعی ساخت دست انسان مانند شیشه نیز در ساخت‌وساز به کار ‌می‌روند. تولید مصالح ساختمانی امروزه در جهان، به صورت یک صنعت درآمده است. محاسبه مقادیر لازم از این مصالح و در نتیجه هزینه‌های ناشی از آن‌ها متره و برآورد نامیده می‌شود.

برای محاسبه آنلاین هزینه ساخت روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید

مبانی برآورد مقدار مواد و مصالح ساخت

حتی مجرب‌ترین و حرفه‌ای‌ترین اپلیکیشن‌ها می‌توانند در تعیین مقدار مناسب مواد مورد نیاز برای پروژه خود دچار مشکل شوند. دست کم گرفتن یا برآورد دست بالا می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای بر بودجه، در دسترس بودن محصول، زمان‌بندی پروژه،  و نتیجه مناقصه داشته باشد.

در زیر نکاتی آورده شده است که به متخصصان کمک می‌کند تا با اطمینان خاطر مقادیر محصولات مورد نیاز برای پروژه خود را تعیین کرده  تا از سردرگمی در حین کار رهایی یابند.

محاسبه زیر بنای یک پروژه

برای تعیین میزان مواد مورد نیاز برای یک پروژه خاص ابتدا باید مساحت زیر بنای پروژه محاسبه گردد. به عنوان یک قاعده کلی، اندازه‌گیری‌های هر قسمت همیشه باید جمع شوند و برای اطمینان از مقدار مناسب مواد و مصالح، درصدی به آن اضافه گردد.

شرایطی مانند تصمیم کارفرما برای افزایش زیر بنا، اکیپ بی‌تجربه، کیفیت پایین یک محصول و موارد دیگر همه منجر به استفاده از مواد اضافی می‌شوند. افزودن درصدی به عنوان پرت مصالح به هرکدام از آیتم ها کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که مواد در حین استفاده کم نمی‌آیند. بسیاری از پیمانکاران و مدیران پروژه از قانون ده درصد برای پرت مصالح استفاده کرده و بر این اساس سفارش کالا می‌دهند.

برای تعیین طول و عرض ناحیه‌ای که مساحت آن مورد نظر است می‌توان از متر فلزی یا لیزری استفاده کرد. اگر فضای کار یک مربع یا مستطیل کامل نباشد، اندازه‌گیری از دورترین نقطه طول  یا عرض، ضلع‌های کوتاهتر فضا آغاز می‌شود. پس از اندازه‌گیری کامل اضلاع و محاسبه مساحت ، می توان نتیجه را تا حدی گرد کرد.

اگر محوطه کار کل کف یک خانه یا مغازه باشد، اندازه‌گیری محیط بیرونی ساختمان تخمین خوبی برای محاسبه مساحت فضا ارائه می‌دهد. به یاد داشته باشید که باید مساحت همه بخش‌های روی نقشه، مانند کمد، راهرو و اتاق خواب را در نظر گرفت. همچنین اگر سطوحی روی سقف و یا به طور عمودی مانند دیوار‌ها قرار گرفته‌اند، نباید فراموش شوند.

تعیین نوع مواد و مصالح مصرفی

پس از انتخاب یک سیستم سازه‌ای و در پی آن نوع سفت کاری و نازک کاری، مهم است که بدانیم چه مواد و مصالحی را برای سیستم‌های مد نظر خود نیاز داریم. این کار با مراجعه به نقشه‌ها و توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد  هر محصول و همین طور براساس دستورالعمل‌های کاربردی انجام می‌شود.

محاسبه مقدار مواد

اکنون که نوع مصالح مشخص شده و نیز کالا‌ها و استاندارد‌های مربوطه روشن شده است، زمان آن است که محاسبه کنیم چقدر از این موارد نیاز است. تشخیص این کار آسان است و کافی است بر اساس توضیحات بالا مقدار کل متر مربع اندازه‌گیری شده برای پروژه را بدست آورده، سپس مقدار آن را بر میزان پوشش مواد تقسیم کنیم.

محاسبه هزینه مصالح

از آنجا که اساساً باید میزان محصولات بیشتری را از آنچه نیاز داریم تهیه کنیم، هزینه اولیه مصالح بیشتر از هزینه واقعی برای هر متر مربع خواهد بود. این امر از پروژه‌ای به پروژه دیگر تغییر می‌کند و منجر به تجمع مواد باقی مانده می‌شود که می‌تواند در پروژه‌های آینده استفاده شود.

برای شرکت در مناقصه یک پروژه، پیمانکار باید هزینه مصالح به کار رفته را به دقت تعیین کند تا بتواند قیمتی منطقی را به کارفرما ارائه داده و در صورت دریافت پروژه ضرری را متحمل نشود. مهم این است که به خاطر داشته باشید که این مورد شامل هیچ گونه کار، هزینه حمل و نقل، اجاره تجهیزات یا خدمات برون سپاری یا پیمانکاری جزء نمی‌شود ، که قبل از ارائه پیشنهاد واقعی به کارفرما، همه این عوامل نیز باید در نظر گرفته شوند.

محاسبه وزن و مقدار مصالح در ساخت و ساز

از آنجا که بتن و فولاد مهمترین مصالح یک پروژه ساخت و ساز هستند، محاسبه وزن و مقدار مصالح آن‌ها در اولویت متره و برآورد یک پروژه است.

محاسبه وزن بتن در ساختمان

بر اساس محاسبات انجام گرفته در پروژه‌های متعدد، وزن ساختمان بتنی چیزی بین 30 تا 80 کیلوگرم در هر متر مربع است. این عدد شامل مجموع زیربنای ساختمان است که شامل فونداسیون، تیر‌های اصلی، ستون‌های سازه و دیوارهاست.

البته مقدار وزن اسکلت بتنی تا حد زیادی می‌تواند با توجه به نوع پلان سازه که ممکن است منظم و یا نامنظم باشد، ارتفاع هر طبقه ساختمان، مقدار میلگرد و بتن مصرفی در اسکلت بتنی متغیر باشد.

مهم‌ترین عوامل در تعیین وزن اسکلت بتنی، نوع سقف‌ها و همچنین طول دهانه‌ها هستند. به غیر از بتن سقف و ستون مقدار میلگرد به کار رفته در سقف سازه بر اساس نوع سیستم سقفی که برای ساختمان انتخاب شده است مثل، تیرچه بلوک، دال، کوبیاکس و غیره می‌تواند در حدود ۵ تا ۱۵ کیلوگرم در هر متر مربع وزن داشته باشد.

در ساخت یک سازه با اسکلت بتنی، طراح قدرت مانور بیشتری برای اصلاح یا تغییر و یا بهینه کردن طرح دارد اما این حد از انعطاف‌پذیری در سازه‌های فولادی وجود ندارد.

وزن اسکلت‌های ساختمانی بر اساس عوامل مختلف در طول ساخت سازه می‌توانند با محاسبات اولیه تفاوت داشته و کمتر یا بیشتر شوند. در یک ساختمان اسکلت بتنی وزن کلی سازه در هر متر مربع حدود ۱٫۵ تا ۱٫۷ تن و این مقدار برای سازه فلزی ۱ تا ۱٫۲ تن است. میزان وزن بتن مصرفی هم معمولا ۱۱۵۰ تا ۱۲۵۰ کیلوگرم در هر متر مربع از سازه است این مقدار وزن اسکلت بتنی بدون در نظر گرفتن وزن فونداسیون است.

میزان میلگرد مصرفی با احتساب فونداسیون بین ۴۵ تا ۵۵ کیلوگرم در هر متر مربع بوده و میزان حجم بتن مصرفی با احتساب فونداسیون، عددی بین ۰٫۲۵ الی ۰٫۳۰ مترمکعب در هر متر مربع از سازه خواهد بود. اعداد محاسبه شده با توجه به نوع طراحی ساختمان و نیز وجود دیوار برشی یا عدم وجود آن و موارد دیگر تغییر خواهند کرد.

محاسبه وزن فولاد در ساختمان

بر اساس محاسبات انجام گرفته و داده‌های موجود حاصل از پروژه‌های گذشته، وزن سازه فولادی بین ۵۵ تا 100 کیلوگرم در هر متر مربع است که شامل فونداسیون، تیر‌ها، ستون‌ها و مهاربند‌ها می‌شود.

وجود ضابطه‌های مربوط به شکل‌پذیری آهن آلات که می‌تواند به دو صورت شکل‌پذیری ویژه یا شکل‌پذیری متوسط باشد در میزان مصرف آهن آلات در بخش‌های مختلف سازه موثر بوده ؛ در نتیجه بر روی وزن کلی نیز تأثیرگذار خواهد بود.

نحوه محاسبه وزن ساختمان فولادی، که مانند حالت قبلی در این محاسبه وزن موثر در بارگذاری زلزله و با در نظر گرفتن ۲۰ درصد بار زنده انجام می‌شود. وزن کلی سازه بدون در نظر گرفتن وزن فونداسیون آن ۷۵۰ تا ۹۰۰ کیلوگرم در هر متر مربع است.

میزان آهن آلات مصرفی در یک اسکلت فلزی معمولا بین ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم در یک متر مربع است و میزان بتن مصرفی ۰٫۱ تا ۰٫۱۵ مترمکعب در هر متر مربع از این نوع سازه است. که در هر دو محاسبه فونداسیون سازه نیز در آن لحاظ شده است. در ساختمان فلزی نیز مانند ساختمان بتنی عواملی مثل نوع پوششی که برای سقف سازه انتخاب می‌شود می‌تواند وزن آهن آلات و بتن مصرفی را تغییر دهد.

عوامل موثر در وزن سازه‌ها

عوامل متعددی در تعیین وزن یک سازه وجود دارند که برخی از آن‌ها در زیر آمده است.

۱. کاربری سازه که در کل هر چه کاربری سازه به سمت ازدحام جمعیت بیشتر در ساختمان می‌رود وزن اسکلت افزایش می‌یابد. مثلاً وزن اسکلت یک ساختمان آموزشی از یک ساختمان مسکونی بیشتر خواهد بود. ضمناً در مورد ساختمان‌های خاص به مراتب این وزن افزایش می‌یابد.

۲. به طور معمول با افزایش ارتفاع طبقات در ساختمان، وزن اسکلت افزایش می‌یابد. این مساله به دلیل لاغری بیشتر ستون‌ها و احتیاج به طراحی دست بالاتر آن‌ها و برخی عوامل دیگر است.

۳. محل ساخت ساختمان از لحاظ مخاطرات لرزه‌ای، طوفان‌ها و بارش برف در طراحی المان‌ها نقشی اساسی دارد.

۴. فاصله دهانه‌های ستون‌ها از هم، یکی از معضلات مورد بحث بین مهندسان عمران و معمار است که در برخی مواقع مهندسان معمار در نظر دارند این فاصله محور به محور ستون‌ها افزایش یابد تا فضای معماری بهتری را فراهم آورد. این قضیه قابل کتمان نیست ولی نباید فراموش نمود که با این کار وزن اسکلت ساختمان بسیار افزایش خواهد یافت.

۵. سیستم‌های باربری ثقلی و جانبی هم که شامل سقف و ستون هستند در هزینه‌ها نقش اساسی دارند. سقف‌ طاق ضربی، تیرچه بلوک یا هر نوع دال بتنی یک طرفه و دو طرفه ، سقف کامپوزیت یا مرکب و پیش تنیده برخی از این سقف ها هستند. معمولاً برخی از سیستم های سقفی با هزینه بیشتری نسبت به دیگری تمام می‌شوند، مثلاً سقف کاپوزیت با تیرچه‌های فرعی بسیار‌ گرانتر از سقف تیرچه بلوک تمام خواهد شد.

انتخاب سیستم‌های باربری جانبی نیز در وهله اول بستگی به نقشه معماری ساختمان دارد. یعنی مهندس معمار باید در محل‌های مناسبی دیوار‌هایی را مانند بادبند یا دیوار برشی تعبیه کرده باشد که بتواند در برابر نیروهای جانبی مقابله کند.  مورد بعدی کنترل تغییر مکان‌های جانبی سازه و برآورده کردن نسبت تنش‌های قابل قبول است.

محاسبه وزن تقریبی مصالح مختلف ساختمانی

گچ و آجر نما و ماسه بادی از مصالح حیاتی مورد نیاز برای هر پروژه ساخت هستند. به طور معمول با هر کیسه گچ ۴۰ کیلویی برای لایه گچ و خاک تقریبا ۲. ۸ متر مربع را می‌توان گچ و خاک کرد. در مورد سفید کاری نیز باید گفت که در لایه رو با هر کیسه گچ جبل ۴۰ کیلویی حدودا ۱۲ متر مربع را می‌توان سفیدکاری کرد.

به ازای هر  1 مترمربع آجر نمای ۳ سانتی 166 عدد آجر به ابعاد 20*3 ساننتی متر مورد نیاز است و هرکیسه ۵۰ کیلویی ماسه بادی برای ۴۰ مترمربع نمای آجر ۳ سانتی مناسب است. در مورد رنگ مناسب پوشش دیوار هم به طور کلی باید گفت که هر کیلو رنگ روغنی ۴ الی ۶ متر مربع و هر کیلو رنگ پلاستیک با توجه به سطح زیر کار از ۶ الی ۸ متر مربع را پوشش می‌دهد.

محاسبه میزان ماسه به کار رفته در عجزای مختلف ساختمان

برای هر متر مکعب بتن ۲.۲ تن شن و ماسه، برای هر متر مکعب ملات دیوار چینی ۱.۸ تن ماسه و برای هر متر مکعب اندود افقی یا قائم، ۱.۸۵ تن ماسه مصرف می‌شود. برای هر متر مکعب سنگ و سرامیک نیز ۱.۶۷ تن ماسه مصرف می‌شود.

محاسبه حجم آجر وملات

در دیوارچینی هم حجم ملات مصرفی برابر یک سوم حجم دیوار است. محاسبه تعداد آجر یا سفال و مقدار ملات و سیمان طبق محاسبات زیر بدست می‌آیند.

ضخامت دیوار×ارتفاع×طول = حجم دیوار

حجم دیوار ×۴/۳ = حجم آجر

حجم دیوار×۴/۱ = حجم ملات

عیارملات یا بتن × حجم ملات یا بتن = میزان سیمان در آجرکاری دیوار

(حجم یک آجر یا سفال) / (حجم آجر ) = تعداد آجر یا سفال.

برای محاسبه آنلاین هزینه بازسازی روی گزینه مد نظر خود کلیک کنید

سخن آخر

محاسبه میزان مصرف هر یک از اجزای سازه از ملزومات پیش از پروژه است که قبل از اجرا بایستی تعیین گردیده و در اختیار مدیر پروژه و بخش تدارکات قرار گیرد. محاسبه هر یک از این اجزا دارای ضوابطی است که باید در نظر گرفته شوند. به علاوه قیمت روز بازار نیز در انتخاب مواد و مصالح تعیین‌کننده است. در بخش محاسبه وزن و مقدار مصالح اما باید نهایت دقت انجام گیرد زیرا سرنوشت یک پروژه به این موضوع بستگی دارد.

در این راستا، وبسایت متری چند با ارائه سرویس‌های هزینه و برنامه ساخت و نیز آپدیت قیمت مصالح ساختمانی به صورت ماهانه به پشتوانه تیم مهندسی و تخصصی خود، دقیق‌ترین تخمین‌ها را در هزینه ساخت در دسترس فعالین بازار قرار خواهد داد.

سوالات کلیدی :

• چه عواملی در تعیین وزن سازه موثر هستند ؟

کاربری سازه ، ارتفاع ساختمان و محل ساخت برخی از این عوامل هستند .

• نحوه محاسبه مقدار مصالح مورد نیاز پروژه به صورت آنلاین چگونه است ؟

نرم افزار آنلاین برآورد هزینه ساخت وب سایت متری چند با به روز رسانی قیمت مصالح و حقوق و دستمزد ها به طور مرتب ، مناسب برای کلیه فعالان صنعت ساختمان که قصد محاسبه مقدار مصالح مورد نیاز پروژه خود را دارند ، می باشد .